کد مطلب:46636 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » قرآن

با توجه به اين كه خداوند در قرآن كريم فرموده: خداوند هر كس را بخواهد مي بخشد و هدايت ميكند و هر كس را بخواهد عذاب ميكند آيا اختيار از انسان سلب نمي شود؟

با مراجعه به تفسير آية شريفة مورد نظر: فأنّ الله يضلّ من يشاء و يهدي من يشاء ...،[10] متوجّه مي شويم كه اين اظلال و گمراه كردن، اضلال ابتدايي نيست، تا گفته شود كه بنابراين، انسان در كفر ورزيدن و ضلالت از خود اختياري ندارد. به اين معنا كه خداي سبحان از ابتدا موجودات و انسان ها را گمراه نكرده، بلكه به حكم بسياري از آيات قرآن، خداوند موجودات را عموماً و انسان را خصوصاً به سوي كمالش هدايت فرموده است، در واقع اين گمراهي و اضلال، اضلال مجازاتي است؛ زيرا وقتي كسي در برابر حقّ خضوع نكند و لج بازي و مقاومت نمايد و عمل زشت او در نظر زيبا جلوه دهد، او كافر است. كافر فهمش منكوس و عقلش مغلوب شده و عمل خود را بر خلاف آنچه كه هست مي بيند، لذا چنين شخصي كه عمل زشت خود را زيبا مي بيند، با آن كس كه بد را بد و خوب را خوب تشخيص ميدهد، يكسان نيست، لذا كافري كه وضعش چنين است با مؤمنين كه بر خلاف وي ميباشد، مساوي نيستند، به خاطر همين خداوند كافر را به مشيّت خود گمراه كرده، ولي مؤمن را به مشيّت خود هدايت فرموده در حالي كه مؤمن عمل صالح را دوست مي دارد و آن را انجام ميدهد و عمل زشت را از شت ميداند،لذا آية شريفة مذكور بدين معنا ميباشد. اما كافري كه خضوع ندارد و در برابر حقّ مقاومت و لج بازي ميكند، خداوند او را گمراه تر مي سازد، و نسبت دادن چنين اضلالي يضلّ من يشاء به خداوند هيچ مانعي ندارد. سخن كوتاه آن كه اختلاف كافر و مؤمن از نظر عاقبت شان به حسب وعدة الهي، در عذاب كافر و رحمت به مؤمن، نيز به خاطر اختلافي است كه آن دو از نظر إضلال و هدايت الهي دارند و نشانه اين اختلاف آن است كه طرز ديد آن دو مختلف است، يكي زشت را زيبا مي بيند و ديگري زشت را زشت، و زيبا را زيبا و از اين رو در آية شريفة يضل من يشاء...، سلب اختياري وجود ندارد، بلكه اين اضلال نسبت به كافر، اضلال مجازاتي است و اين معنا غير از آن است كه بگوييم اختيار از انسان سلب شده است.[11] ضمناً جزوه اي در اين مركز مربوط به سؤال شما تهيه شده است كه براي شما ارسال مي گردد.

[10]فاطر (35) آية 8.

[11]علامه طباطبايي، ترجمة تفسير الميزان،ج 17، ص 25 - 27، با اقتباسو تلخيص و آيت الله مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج 18، ص 186 - 190، با اقتباس وتلخيص.